Art Nouveau (Sezesyonizm) Sanat Akımı, Sanatçıları ve Eserleri

Art Nouveau (Sezesyonizm) Sanat Akımı

19.yy’da ortaya çıkan sanat akımlarından biri olan Art Nouveau, Endüstri Devrimi’ne tepki olarak Avrupa’da ortaya çıkmıştır. Sanayileşme ve ideoloji dönemin sanatının oluşmasında en etkili neden olmuştur. Demirin dekoratif amaçlı işlenmesi gibi çağın getirdiği teknolojik şartlarda sanata eklenmiştir.

19.yy sanatında mimarlık farklı boyutlara yükselmiş ve mimari, barınmanın ötesine geçmiştir. Artık sanatçılar seri üretim sonucu olanı değil el emeği olanın göz önünde olmasını istiyordu. Yapı inşa edildikten sonra cephelerin sanat adına biraz süslenmesinden sıkılan sanatçılar; mimari ögeler arasında ilişkiler kurmaya başlamış ve onları estetik form olarak düzenlemiş, iç mimari unsurlar etkili ve dekoratif hale getirilmiştir.

Sembolizmden olduğu kadar Kelt ve Japon sanatlarından da etkilenen akım sanatçı ve tasarımcısı dekoratif sanatların güzel sanatlar statüsüne yükselmesini savunuyor bunun yanında sanatı, insanların galeri duvarlarında gördüğü bir şey olmanın ötesine geçirmeyi böylece güzel sanatlar ve uygulamalı sanatlar arasındaki bariyerleri kaldırmayı amaçlıyorlardı.

Avusturya’da “Sezessionstil (Sezesyon Stil)”, Almanya’da “Jugendstil”, İtalya’da “Floreale” ya da “Stile Liberty”, İspanya’da “Modernista”, Fransa’da “Modern Stil” olarak adlandırılan; ressam, mimar ve heykeltıraşlardan oluşan akımı Gustav Klimt’in başkanlığını yaptığı bir grup başlattı.

Akım, Paris’te 1896’da açılan modern sanat üzerine uzmanlaşmış bir iç mimari galerisinden ismini aldı. Fikirlerini, Art Nouveau tarzındaki biçimlerle süsledikleri “Ver Sacrum (Kutsal Bahar)” adlı dergi ile yayıyorlardı. Tamamen yeni bir tarz yaratmayı amaçlayan bu sanatçılar, sanatın günlük yaşamın bir parçası haline gelmesini umuyorlardı.

Art Nouveau’nun en belirgin özellikleri; stilize edilmiş, yassı, kıvrımlı, asimetrik ve kavisli şekiller, ritmik motifler, hayvan ve bitkiler, kadın figürü, uçuşan saç ve tüyler, çiçekler, asma filizleri olarak sayılabilir. Malzeme olarak artık cam, kurşun ve kalay alaşımı, demir ve gümüş kullanılmaya başlanmıştı.

Antoni Gaudi (Antoni Plàcid Guillem Gaudí i Cornet)

Şüphesiz Art Nouveau akımının en önemli mimarı Antoni Gaudi’dir. Gaudi, İspanya’daki Art Nouveau akımının öncüsü olan Katalan mimardır. Eserlerinden sekiz tanesi UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alır. Zamanının büyük bir çoğunluğunu harcadığı “La Sagrada Familia” bazilikası hala tamamlanmamıştır.

Gaudi, insanların gündelik yaşamda karşılaştığı sorunları sert köşeli yapılarla bağdaştırmış ve insanların mutsuzluğunu bu sivriliklerle ilişkilendirmiştir. Bunun sonucu olarak tamamen barok tarzında olmayan ancak yumuşatılmış, yuvarlanmış, keskin hatları giderilmiş, kıvrımlı mimari eserler verdi.

Eserlerinden Bazıları;

• Park Guell
• La Sagrada Familia
• Casa Vicens
• Casa mila
• Casa Battlo

Gustav Klimt

“Kim benimle ilgili bir şey bilmek istiyorsa resimlerime dikkatle bakmalı ve onlarda benim kim olduğumu ve ne yapmaya çalıştığımı görmeye çalışmalıdır.”

Gustav Klimt

Viyana Sezesyonist Sanatçılar Birliği başkanlığı yapmış olan sanatçı, şahsına münhasır kompozisyon anlayışı ile Sembolizm ve Art Nouveau akımlarından etkilenmiştir. Kendine farklı bir dil yaratmış, eserlerinde zarif erotizmi işlerken altın yaldızı sıklıkla kullanmıştır. Hatta bazı eserlerinde saf altını kullanmıştır. Altın ve altın yaldız kullanımı ile ışığı alıp yansıtmıştır.

Vitray ve mozaik ile tabanda ortaçağ geleneğinden yararlanmış ve fonu zamansız-mekansız hale getirmiştir. “Adele” tablosunda resmedilen kadının eteğindeki unsurlara bakıldığında yan yana eklenmiş mekanlar halinde bir kompozisyon görürüz bu vitrayı, dekoratif ve mistik bir yön olarak kullanmasının en güzel örneklerinden biridir.

Kadını sık sık model olarak kullanmıştır. Ancak kadınları farklıdır. Klimt kadınlarında porselen yüz ifadesi, kızıl saç ve açık ten karakteristik özellik gösterir. Figürlerini uzatmış aynı zamanda onlara akıcı, dalgalı konturlar ve dekoratif efektlerle çevrelemiştir.

Örneğin, “Anne ve Çocuk” adıyla bilinen “Kadının Üç Çağı”, ilk büyük yağlı boya çalışmasında bir kadının hayatındaki üç evreyi anlatırken de kadınının karakteristik özelliklerini bize göstermiştir.

Eserlerinden Bazıları;

• Beethoven Frizi
• Adele Bloch-Bauer I
• Danae
• Öpücük
• Yaşam ve Ölüm
• Kadının Üç Çağı

Auguste Rodin (François-Auguste-René Rodin)

Art Nouveau akımı sanatçıların biri olan Fransız heykeltıraştır. Aslında Empresyonist, Sembolist ve Art Nouveau sanatçısı olan Rodin, öğrencilik yıllarında klasik heykelcilik anlamında Michelangelo’yu incelemiştir. Maddenin belirsizliğinden mananın belirliliğini yaratmayı amaçlamıştır. O da Monet gibi bitmemişlik hissini vermeyi seviyordu.

Tıpkı “Öpücük” adlı eserinde olduğu gibi bazı şeyleri seyircinin hayal gücüne bırakmayı tercih ediyor bunun içinde figürün yeni ortaya çıkıp, biçimlendiği izlenimini vermek için taşın bir kısmını yarım bırakıyordu.

Çünkü ona göre sanatçı, sanatsal amacına ulaştığını hissettiği an yapıtının tamamlanmış ve bitmiş olduğunu açıklamakta özgürdü.

“Kale Kent Soyluları” eserinde ise farklı karakter ve sınıftan insanları tek bir kompozisyonda toplamış ve direnen kent halkını tasvir etmiştir. Kent kavramı anlamında sembolik olan bu eserde kaideyi birleştirici bir unsur olarak kullanmış ve kaideye kent ruhunun temsili anlamını yüklemiştir.

Ünlü “Düşünen Adam” heykelinin de üzerinde yer aldığı “Cehennem Kapıları” eseri ise Rodin’in belleğinin anıtsal hale gelmiş ve aklındaki her şeyi döktüğü bir eser olmuştur.

Eserlerinden Bazıları

• Tunç Çağı
• Balzac
• Yürüyen Adam
• Düşünen Adam
• Kale Kent Soyluları
• Öpücük
• Cehennem Kapıları

Kaynakça:

• Philip Wilkinson-Gerçekten Bilmeniz Gereken 50 Sanat Fikri
• Norbert Lynton-Modern Sanatın Öyküsü
• E. H. Gombrich-Sanatın Öyküsü