Atina Okulu

Atina Okulu

Raffaello

1509-1511 tarihleri arasında yapılan Atina Okulu, Vatikan’da Stenza Della Segnatura yani İmza Salonundadır. Öncelikle biraz Raffaello’dan bahsedelim. Kendisi İtalyan ressam, mimar, heykeltıraş ve şairdir. Aynı zamanda arkeolojiye ilgili olduğu bilinmektedir.

16.yüzyıl Roma Okulu temsilcisidir. Michelangelo ve Leonardo Da Vinci gibi büyük ressamlar ile aynı dönemde yaşamıştır. Hatta eserlerinde Da Vinci’den esinlenmeler görülse de sanatındaki özgünlük ve kendi yaratıcılığı sayesinde muhteşem eserler ortaya koymayı başarmıştır.

Atina Okulu

Daha sonra Papa II. Julius için Roma’da çalışmaya başlayan Rafael ilk olarak Papa’nın kütüphanesini dekore ederek işe başlamıştır. İlerleyen yıllarda Rafael ‘ Atina Okulu ’ adlı freski yapmakla görevlendirilmiştir. Atina Okulu, Rafael’in antik sanata ve düşünce yapısına ne kadar önem verdiğinin bir kanıtı gibidir.

Rafael sanatıyla anlatmak istediğini olduğu gibi anlatan, her şeyi olduğu gibi gösteren bir sanatçıdır. Kullandığı figürler ise her ne kadar hareketli ve dinamik gözükseler de bir o kadar duygusal ve doğalcıdır.

Platon ve Aristotales

Ayrıca resimlerinde genellikle dini konuları ele almıştır. Bir Rafael eserine baktığınızda özellikle resim sanatı için, sanki üzerinde hiç uğraşılmamış izlenimine kapılırsınız. Ancak olayın bu kadar basit gösterilmesi inanılmaz zordur. Yapıtlarında yer alan her figürün kendine has güzellikleri hem çağdaşlarını hem de sonraki kuşakları etkilemiştir.

Rönesans

Konuya girmeden önce kısa bir Rönesans’dan da bahsedelim. Bu sanat akımını oluşturan iki önemli unsur var. İlki Klasik Sanat Anlayışı.. Bu anlayış Yunan ve Roma sanatında uygulanan formların yeniden kullanılması yani Klasik Roma ve Yunan ruhunun ‘yeniden doğuşu’ demek.

İkincisi ise perspektif. Resme matematiğin girmesi ressamlara, işledikleri figürleri üç boyutlu olarak yansıtma imkanı sağlar. Fresk, sıva üstüne su ve kireç bileşimi bir bağlayıcı yardımıyla karıştırılan ve renk pigmentleriyle yapılan bir duvar resmi türüdür.

Bu fresk az önce bahsettiğim Rönesans’ın temelini oluşturan Klasik Yunan medeniyetinin en ünlü filozof ve bilim adamlarını bir araya getirir. Ancak bu Yunan Filozof ve bilim adamları Klasik bir Yunan mimarisi içinde görülmez. Tüm bunlar Klasik bir Roma Mimarisi içinde bir araya getirilmiştir.

Apollon ve Athena

Ancak yine Roma mimarisi içindeki plastik süslemeler Yunan Sanatına ait öğelerdir. Mesela Arka tarafta görülen iki heykel Apollon(solda) ve Athena(sağda) heykelleridir.

Rönesans’ın bir diğer temeli olan perspektif ise yine muhteşem kullanılmıştır. Ard arda sıralanan kemerler resme derinlik katar, ayrıca yerdeki ve kemerler arasında kalan simetrik düzenli süslemeler de derinliği ve perspektifi güçlendirir.

Dinamik ancak duygu yüklü figürler ise Rönesans sanatında sıkça karşılaştığımız bir şekilde kümelenmiştir. Gözlerimiz resim üzerinde serbestçe dolaşsa da yine de son olarak dikkatimizi çeken, perspektifin de yardımıyla resmin merkezindeki iki figür olur. Tek nokta perspektif de diyebiliriz buna.

Atina Okulu

Gruplanma demiştim az önce. Rönesans resminde rastlantısallık yoktur. Her şeyin bir planı bir düzeni vardır. Yani burada söz ettiğim gruplanma öyle sıradan bir gruplanma değil. Resim içinde yer alan 59 figür özelliklerine göre gruplarına ayrılmıştır.

Sol tarafta müzik ile ilgilenenler, aritmetik ile ilgilenenleri görüyoruz. Sağ tarafta ise geometri ve astronomi ile ilgilenenler var. Orta kısımda ise Filozoflar yer alıyor.

Resmin asıl önemli özelliklerinden bir diğeri ise tüm bu filozofların, matematikçilerinin, müzisyenlerinin Rönesans’da Rafael ile aynı dönemde yaşayan sanatçılar olması… Resmin diğer dikkat çekici özelliği ise Vatikan içinde yer almasına rağmen hiç dini figür bulundurmamasıdır.

Şimdi bu filozof ve bilim adamlarının kim olduğunu tek tek açıklamayacağım. Bu görsel işimizi kolaylaştırcak. Direk olarak bu filozofların Rönesans karşılıkları olarak Rafael kimleri resmetmiş bunlara bakalım. Ayrıca sanatçının verdiği küçük detaylara göz atalım.

Resmin merkezinden başlayalım. Ortada duran iki figür Klasik Yunan Filozofları Platon ve Aristotales’tir. Rafael, Platon’un elini göğü gösterirken resmetmiştir.Bunu Platon’un idealist felsefesini sembolize etmek için yapmıştır. Realist Aristo’yu ise yeri gösterirken resmetmiştir. Ayrıca Aristo’nun elinde meşhur ethics eseri görülmektedir. Burada yer alan Platon figürü Leonardo Da Vinci’nin yüzü temel alınarak yapılmıştır.

Beyazlar içinde gördüğümüz Hypathia ise yüz hatlarıyla Papa 2. Julius’un yiğenine benzetilmiştir. Merdivenlerde elini başına koymuş olan Matematikçi Heraklit figürü ise Michelangelo olarak resmedilmiştir.

Sağ ön tarafta öne doğru eğilmiş çevresindekilere bir şeyler anlatan Öklid ise Rönesans Mimarı Bramente şeklinde resmedilmiştir. Resmin en sağ köşesinde nerdeyse saklanmış gibi gözükmekte olan Apelles figürü ise Rafael’in kendisidir. Rafael bu resmi yaptığında 26-27 yaşlarında… Onun yanında yer alan Perugino ise Rafael’in izinden gittiği hocasıdır.

Sağ tarafta Platon ve Aristo ile aynı hizada ancak daha ön planda yer alan, koyu kırmızı elbisesi içinde asil ve yalnız bir duruşu olan Plotinus figüründe ise Rönesans’ın meşhur heykeltıraşı Donatello’dan esinlenildiği düşünülmektedir.

Bu resim Rönesans sanatının en muazzam örneklerinden biridir. Hem barındırdığı figürler hem de Rönesans’a ait üslupsal özellikler bakımından benim gözümde tam bir şampiyonlar ligidir.

Resimde ne kadar perspektif yüzünden merkeze yönelsek de her yerine eşit dağılmış bir güzellikten bahsedebiliriz. Resmin bütününde hem hareket hem de anıtsallık hakimdir.