Diego Velázquez – Gerçeğin Gerçek Ressamı
Nedimeler (Las Meninas), Diego Velázquez’in (tıpkı Jan van Eyck-Arnolfini’nin Evlenmesi tablosunda olduğu gibi) kendisini de dahil ederek çizdiği bir tablodur. Aslen resimde Kral IV. Philip ve Kraliçe Mariana’nın portlerini yapmıştır. İki kişinin görüntüsü duvardaki aynaya yansımaktadır.
Onlara ve aynı zamnada seyirciye bakarken tuvalin yanında gördüğümüz kişi ise Diego Velázquez’in ta kendisidir. Aynanın hemen yanında, kapıdan çıkmadan son bir göz atışa benzeyen duruşuyla, saray nazırı Don José Nieto görülmektedir.
Tablonun odak noktası olarak beyaz elbiseli IV. Philip’in kızı Infanta Margarita Teresa alınmıştır. Resme adını veren ve Margarita’nın nedimeleri sırayla: Doña María Agustina Sarmiento de Sotomayor (solda) ve Doña Isabel de Velasco (sağda) görülür. Genç prensesin betimlemesi resmin sağında, ayakta duran saray cücesi ile karşılaştırıldığında oldukça yapaydır.
Prenses olmasının getirdiği ağırlık ve ailesinin karşısında durduğu gerçeğini düşünürsek bu duruş oldukça normaldir. Velázquez, Barok üslubuna uygun olarak ışık ve gölgeyi oldukça iyi kullanıp gerçekçi bir mekan algısını yansıtmıştır.
Pencereden süzülen ışık özellikle Infanta’nın beyaz tenine ve elbisesine yansımıştır. Boya katmanlarını eklemek ve silmek suretiyle Velázquez, özel bir doku ve aydınlık katmıştır.
Diego Velázquez İspanya’ya yerleştiği zamanlarda gerçekçi detaylardan çok resmin genel etkisine odaklanan bir üsluba yöneldi. Kısa ve uzun saplı fırçalarla çalışmıştı.
Infanta Margarita
Genç prensesin kendinden emin tavrıyla, en güçlü ışığı alması alışılmıştır. Onun ipek elbisesi, boyanın sayısız fırça darbesiyle akıcı bir şekilde sürülmesinden kaynaklıdır.
Beş yaşındaki prensesin saçları ve elbisesine nazikçe sürülen beyaz boya onun soyluluğunu yansıtmıştır.
Nedime
Isabel de Velasco; kral, kraliçe ve izleyiciyi reverans yapan ciddi bir ifadeyle selamlamaktadır. Diğer nedime, Sarmiento ise, prensese gümüş bir tepside içecek sunmaktadır.
Aynadaki Kral ve Kraliçe
Velázquez’in göğsündeki kırmızı haç Santiago şövalyelerini simgeler ve o da onlardan biridir. Resmin incelenmesi sonucunda haçın 1659’da ressam nişanı aldıktan hemen sonra resme eklendiği anlaşılmıştır.
Bazı kaynaklara göre haçın Velázquez ölmek üzereyken IV. Philip tarafından resme eklendiğini öne sürse de Velázquez’in şövalye ilan edildikten sonra eklemeyi yapmış olması daha muhtemeldir.
Velázquez ve aynadaki kral, kraliçe, detay.
Velázquez, aynadaki IV. Philip ve eşi kraliçe Mariana’yı birçok kez resmetmiştir. Tıpkı John van Eyck’ın kendisine yaptığı gibi geri planda kalmışlar gibi gözükseler de aslında sanatçı dikkat çekici öğeler arasına onları koymuştur. Ayna, sanatın gerçekliği yansıtma amacının sembolüdür.
Sanatın Tüm Öyküsü, Hayalperest Yayınları, 2013.
