Mağara Resimleri – İlk İnsanlar ve Büyülü Eller

Mağara Yaşantısı

Mağara resimlerini yapan ilkel insanlar yabancısı oldukları bu dünyadan korunmak ve hayatta kalabilmek için mağaralara sığındılar. Bu mağaralar onları, kötü hava koşullarından ve türlü vahşi hayvanlardan koruyordu.

Avcılık ve toplayıcılık ile hayatlarını sürdürüp her şeyin bir bilinmez olduğu ve her günün yeni bir keşif olduğu bu dünyada yaşam mücadelesi veriyorlardı. Taşlardan keskiler yapıyorlar, ava çıkıyorlar ve deneme yanılma yöntemi ile bitkileri yiyerek toplayıcılık yapıyorlardı.

Her an tehlikede ve her an tetikteydiler. Hastalıklar, zehirli bitkiler, böcekler, şimşekler, güneş ve ay kısacası aklınıza gelecek her şey onlar için bir gizem olmalı.

Peki bu kadar çok aklı meşgul edecek şey varken neden resim yapıyorlardı ? Neden hayvanların ve insanların hatta bazen garip sembollerin resimlerini mağaraların duvarlarına yapıyorlardı ? Boya yapmayı öğrendiklerine göre belki de onlar için her şey öyle köre körüne gizemli değildi ?

Bu mağara resimleri hakkında düşünmek benim için hem ürpertici hem eğlenceli olmuştur. Bir dekorasyon düşüncesi mi ? Yoksa sanat yapmak mı ? Yoksa çok daha gizemli ve manevi bir olay mı ?

Fransa Chauvet Mağarası

Öncelikle Fransa’ya gidelim ve Chauvet Mağarasına bir göz atalım. Birbirinden güzel resimler barındıran bu mağaranın çevrisinde ve içinde yapılan araştırmalarda kemik ve taştan yapılan kaba aletler bulunmuştur. Bu buluntular resimleri yapanların kesinlikle iyi avcılar olduğunu kanıtlamıştır. Ancak bunlara aynı zamanda sanatçı demek doğru mudur ?

E.H Gombrich ”Sanatın Öyküsü” adlı kitabında şöyle söylüyor ; ” Dilin nasıl ortaya çıktığını bilmiyoruz, tıpkı sanatın nasıl ortaya çıktığını bilmediğimiz gibi…”

Mağara resimleri – Chauvet Mağarası

Mağara içinde yaşayan insanların pek çok av aletlerinin bulunması ve duvarlara hayvan resimleri yapmaları, çevrelerinde yaşayan hayvanları tanıdıklarını ya da tanımaya çalıştıklarını gösteriyor.

Genel bir düşünceye göre sanat dediğimiz kavram huzur ve refah ile ortaya çıkıyor. Öyleyse refah içinde yaşayamadığını tahmin ettiğimiz bu insanların refah için değil de başka bir amaçla resimleri yaptıklarını düşünmek mümkün.

Büyücülük

Bilim insanları mağara resimlerinin bir tür büyü ritüeli olduğunu öne sürüyor. Yani ilkel insanlar, bu hayvanların resimlerini yaparak onları daha rahat avlayacaklarını düşünüyorlardı. Bu resimler sayesinde gerçek hayvanlar insanların güçlerine boyun eğiyorlar ve daha rahat avlanıyorlardı.

Yontma Taş Çağında görülen hayvan resimlerinin yaratıcıları muhtemelen mükemmel avcılardı. Hayvan resimlerine bakarak onların hayvanları ne kadar iyi tanıdığını görebiliriz.  Bu yaratıcılar toplumları içinde muhtemelen özel bir yere sahipti. Bir unvanları vardı. ”Sanatçı” olarak mı görülüyorlardı ? Bilmiyorum.

Ancak o dönemde sadece bu resimleri yapmakla sorumlu olduklarını düşünmek mantıksız olur. Büyük bir ihtimalle onlarda bazı avlara katılıyorlardı. Çünkü bu resimler anlatılara dayalı değil doğrudan gözlem yoluyla yapılan resimlere benzemektedir.

Sanatçı-Büyücüler

Yine de muhtemelen bu kişiler toplumda sıradan kişiler değillerdi. Eğer bu mağara insanları gerçekten büyü yöntemi ile hayvanların kendi güçlerine boyun eğeceğine inanıyorlarsa o zaman bu resimleri yapanların büyüsel güçlere sahip olduklarını düşünüyor olmalılar. Ancak bunlar bir dinin rahipleri gibi düşünülmemeli.

Hatta bu olay mağara insanlarının inanışı olarak kesinlikle görülmemeli. Bu bir inanış-din değil. Bu daha çok doğaüstü güçler ile ilişkilendirilebilecek bir olay.  Bu resimleri yapanlar mağara toplumu tarafından doğaüstü güçlere sahip büyücüler olarak kabul ediliyorsa o zaman bunların toplumda bir üstünlükleri olduğunu düşünmek de mantıklıdır.

Bu noktada gözlem amacıyla zamanında ava çıksalar bile diğer kişilerden üstün oldukları için onların doğrudan ava çıkmadığını düşünmek gerekir. Hatta bulundukları toplum içinde daha bir çok ayrıcalığa sahip oldukları düşünülebilir.

Arjantin Eller Mağarası

Bir diğer dikkat çekici olay ise çoğu mağarada düzensiz ve kötü çizilmiş mağara resimleri bulunması bu büyücülerin öğrenci yetiştirdiklerini düşünmemize yol açar. Belki de bu sanatçı-büyücü kesim hoca-öğrenci ilişkisi ile var olmaktadır. Yine bazı mağara duvarlarında karşılaştığımız  el izleri bu kişilere ait bir imza ya da iz bırakma düşüncesinin sonucudur.

Mağara resimleri – Arjantin Eller Mağarası

Arjantin’de bulunan ve ”Eller Mağarası” adı verilen bu mağara bu açıdan oldukça ilgi çekicidir. Ayrıca Endonezya’da bulunan Sulawesi Adasında bir mağarada bu el izi resimlerinden olması daha da ilgi çekicidir. Bu el izleri insanlığın en temel hislerinden olan kalıcı olma arzusundan meydana gelmiş olabilir mi ?

İLGİLİ : Tarih Öncesi Çağlarda Sanat

Belki de Büyücüler kalıcı olabilmek için ellerini boyayıp imzalarını attılar ve büyüleri gerçekleşti… Böylece varlıklarını günümüze dek sürdürdüler…

Lascoux Mağarası

Gelelim muhteşem mağara resmi örnekleri barındıran Lascoux Mağarasına…

Fransa’da bulunan mağara 250 m. uzunluğundadır ve içerisinde pek çok galeri bulundurur. Kuzey girişinde siyah kabartmalara sahip, siyah ve kırmızı figürler bulunmaktadır. Bu figürler hiç şüphesiz Paleolitik sanatın en büyük frizidir.

Mağarada bulunan sığır resimlerinin uzunluğu 5 metre den fazladır. Sığır resimleri iskele kurulmadan yapılamayacak kadar büyük boyutlardadır. Bu da Lascoux Mağarası insanının kendini resim konusunda nasıl geliştirdiğini göstermektedir. Boğalar salonu olarak adlandırılan salonda bu tip sığır ve boğa resimlerini görmek mümkün.

Mağara Resimleri – Lascaux

Boğalar salonunun ilerisinde 20m uzunluğa sahip, 3-4 metre yüksekliğe sahip bir bölüm daha vardır. Buradan geçtiğinizdeyse karşınıza başka bir galeri gelir ve burada 385 grafik örnek yer almaktadır.

Mağaranın en güneyinde ise Yırtıcı Hayvan resimleri bulunmaktadır. Sanat duygusu çok yüksek olan bu insanlar ;  ren geyiği, atlar, dağ keçisi, ayı ve yırtıcıları resmetmişlerdir. Tabi güzel bir de gergedan resmi bulunmakta.

Lacoux Mağarası şüphesiz döneme ait en zengin mağaradır. Ayrıca av büyüsü için resmedilmiş hayvan figürleri dışında ; takı ve toka gibi bazı objeler sanat amacıyla yapılan objeler olarak kabul edilmiştir. Bu objelerin işlevi bilinmemektedir ve gizemi korumaktadırlar.

Dünyada Mağara Resimleri

Mağara resimleri Avusturalya, Amerika, Afrika, Avrupa ve Asya’da görülmektedir.  Ülkemizde Balıkesir’de Baltalıin Mağarasında duvar resmi örnekleri görmek mümkündür. Çoğu zaman bitkilerden ve hayvan dışkılarından boyaları elde etmişlerdir. Mesela Bulgaristan’da bulunan Magura Mağarasında Yarasa dışkısından yapılmış boyalarla çizilen insan ve hayvan resimleri bulunmaktadır.

Okuduğunuz için teşekkür ederim. Sanatla kalın…