Pablo Picasso ve Yaşlı Gitarist

1800’lerin son demlerinde Pablo Picasso Madrid’deki eğitimini bırakıp Katalonya’ya yerleşti. Burada iki yıl birlikte yaşayıp sanattaki yollarında birbirlerine yoldaş olacakları Casagemas ile tanıştı. O dönemde de Casagemas uyuşturucu ve alkol alışkanlıklarıyla mücadele ederken çareyi Picasso’da bulacaktı.

Bu iki yakın dost İspanyol Modernizmi’nin revaçta olduğu zamanları temsil edecekti. Casagemas’ın depresif kişiliğini tanıştığı güzel kadın Germaine etkileyecekti. Picasso yavaş yavaş durumu anlamaya başlamıştı. Carlos ruhundaki kayıp parçayı bu kadınla tamamlayabileceğine inanıyordu.

Bu platonik durum Carlos’u günden güne daha çok üzüyordu ve aşkı için savaşan bu adama dostu Picasso yardım edemiyordu. Picasso Carlos ile birlikte Malaga’ya ufak bir gezi yapacaktı ama bu durum daha sonra da anlaşılacağı üzere olayların seyrini değiştirmeyecekti çünkü model Germaine için bu aşk olmayacaktı.

Birkaç hafta sonra Paris’e döndüklerinde Germaine’in de Picasso’nun da Carlos’u son görüşü olacaktı. Carlos çareyi intihar etmekte bulacaktı. Dostunun intiharından sonra Picasso bunalıma girdi ve bu onun mavi tonlarına yansıdı. Ölüm temalı eserleriyle büyük bir sergi açılmasına rağmen o dostunun acısını eserlerine yansıtmaya devam edecekti.

Mavi Dönem’i Picasso için sanatının kendi hayatıyla bir bütün olduğu ve özgür olduğu kadar prangalarda olduğunu kanıtlar nitelikteydi. Yaptığı tüm eserlerde soğuk bir mavi ve keder hakimdi. Genç yaşta kız kardeşinin ölümüyle zaten sarsılmış halde olan sanatçı için figürlerindeki incelmiş, uzamış ve sadeleşmiş duruşlar adeta yerle göğü bir etmeye çalışmasıydı.

Sirklerdeki akrobatları da resmettiği Mavi Dönem, Picasso için aynı zamanda yoksulluk dönemiydi. Genç yaşta ressam babasını geçip ünlenen, bol övgüler alan sanatçı kısa zamanda geçirdiği şoklar nedeniyle depresif tablolar yaptığı düşünülüyor. 1902-1903 yılları olan bu dönem onun Henri Matisse ile tanışmadan önce El Greco’yu andırdığı söylenen dönemdir.

Pablo Picasso

Esere gelecek olursak kederle bükülmüş yaşlı adam çalmaktan ziyade yalnızca akor basıp tellere dokunurken resmedilmiş. Yoksul kıyafetler içersinde ve mavinin yakın, soğuk tonlarının kullanıldığı göze çarpar.

Fon ile figürün ayrımını Picasso geometriksel keskin hatlarla vermiştir. Adamın sol omzunun ortasıyla bir duvar başlar ve açısal gölgeleme buraya yansır. Gitarın kahverengi gövdesi, resmin tek renk değişimini temsil eder.

Gitar, sembolik olarak körlüğüne aldırış etmeyen figürü tamamen doldurmaktadır. Yaşlı gitaristin orantısız uzamış kol ve bacakları fakat oranlı büyümüş kafası, kemikli vücudu, boynunun ve çenesinin belirginliği Picasso’yu El Greco’ya bir kez daha yakınlaştırmaktadır.

İLGİLİ : Picasso ve Guernica

Teknik incelemeler ve sanat tarihi araştırmacılarının fikirleri ışığında bu eserin altında Picasso’nun iki çalışmasının daha olduğunu ortaya koyuldu. Yine endişeli, hüzünlü, kederli diyebileceğimiz bir kadın portresi belli belirsiz kendini göstermektedir. Yüzü ve bacakları dışında figür tam olarak gözükmese de Mavi Dönem için olası bir düşüncedir.

The Old Guitarist, 1903, Helen Birch Bartlett Memorial Koleksiyonu-Chicago Sanat Enstitüsü.

The Death of Casamegas, 1901.

Kaynak:

Ders notlarım / John Berger – Portreler