Van Gogh – Patates Yiyenler ve Köylü Resimleri

Van Gogh

Bugün sizlere Vincent Van Gogh’un Nuenen’de yaptığı ”Patates Yiyenler” adlı eserinden ve sanatçının bu dönem resmettiği diğer köylü resimlerinden bahsedeceğim.Van Gogh’un 1881-85 yılları arasında yaptığı resimlere ”köylü karakter çalışması” denmektedir.

Köylü Karakter Çalışmaları

Van Gogh’un köylü ve işçi sınıfına mensup insanlara olan özel ilgisi sanatına muhteşem bir şekilde yansımıştır. Çoğunlukla karakalem ile yaptığı çalışmalarında maden işçilerini, köylüleri ele almış ve kalın ayakkabıları, nalınları, dokumacıları ve dokuma tezgahlarını, tarım aletlerini, işçilerin araç ve gereçlerini, patates yığınlarını, balıkçıları resmetmiştir.

Women on the Peat Moor – 1883

Bu resimlerin karanlık ve kasvetli oldukları onlara baktığımızda söyleyeceğimiz ilk şey olur. Resimlerde özellikle gökyüzüne ve karanlık, kasvetli tonlarına bakın. İç karartıcı resimler oldukları söylenebilir.

Sanayileşme Etkisi

Bunu yapmasının, yani rahatsız olmamızı istemesinin bir nedeni var elbette. Hollanda’da yaşanan sanayileşme ve makineleşmenin bu köylüler üzerinde yarattığı olumsuz etkiden çok etkilenen Van Gogh, onların yaşamlarındaki karanlığı gözler önüne sermek istiyor.

Tabi Van Gogh bu tarzı kendi başına bulmadı. Jean-François Millet ve Jules Breton’un 1840’larda yaptıkları ”köylü tarzı” çalışmalarından ilham aldı.

Weaver

Ayrıca Van Gogh’un bu tip resimler yapmasının en önemli nedenlerinden biri dindar bir yaşam şekli seçtiği ilk yıllarda, iki yıl boyunca fakir köylüler ve özellikle madenciler için vaizlik ve misyonerlik yapmasıdır.

Van Gogh’un aşırı bir Millet hayranı olması nedeniyle ve onun resimlerinden de çok etkilenmesi nedeniyle bu köylü karakter çalışmalarını üretmeye başladı.

Sert Konturlar ve Kasvetli Atmosfer

Köylülerin gerçekte nasıl yaşadığını göstermek, onları betimlemek istiyordu. Köylüler tarlalarında çalışırken o uzak bir köşede onları izler ve saatlerce tuvaline gördüklerini, içinde hissettiği kasvetle harmanlayarak işlerdi. Bu resimleri yaparken dönemsel teknikleri bir kenara bıraktı ve köylülerin doğasını yakalamaya çalıştı.

Woman Sewing – 1885

Çünkü o da kendisi gibi acı çekenleri, ezilmişleri resmetmek istiyordu. İşte köylülerin zor yaşamını bu şekilde resmetmek isteyen Van Gogh belkide bu nedenle ince ve düz kağıtları bırakarak, kalın kağıtlar üzerine sert ve kaba çizgiler yapmaya başladı. Basit renkler kullanmaya özen gösterdi.

Patates Yiyenler 

Şüphesiz tüm bu anlattıklarımı en güzel yansıttığı eserlerinden biri asıl konumuz olan ”Patates Yiyenler” adlı eserdir. Bu resim Van Gogh’un hazırlık döneminin sonu olarak kabul edilmektedir. 1885 yılında Nuenen’de yaptığı eser, 82 cm x 114 cm ölçülerindedir.

Öncelikle resme baktığımızda iki kadın, iki erkek ve bir kız çocuğu görüyoruz. Bu figürler bir masa etrafında patates yerken ve kahve içerken resmedilmiştir. Bizim bakış açımıza göre en solda oturan kasketli figür elindeki çatalı patatese batırmaktadır bu figür hem vücut olarak hem yüz olarak profilden resmedilmiştir. Onun yanında bulunan kadın bir yandan çatalını patatese saplarken bir yandan kasketli adama bakmaktadır.

Bu kadın figürü ile sağında bulunan kasketli ve elinde fincan olan adam ile birlikte izleyiciye karşı resmedilen iki figürdür. Onların sağında, hafif yandan, dörtte üç profil diyeceğimiz bir açıdan gördüğümüz kadın figürü ise kahveleri koyarken resmedilmiştir. Tam merkezde ise resimde tamamen arkası dönük olan çocuk figürüdür.

Patates Yiyenler

Resimde bütün ortamı masanın üzerinde bulunan lamba aydınlatmaktadır. Figürlerin günlük kıyafetler içerisindedir. Onca emeklerinin karşılığında sadece kahve ve patates tüketmesi resmin en can alıcı yeri belkide…Bu can alıcı nokta bize kasvetli ve loş bir ortamla daha güçlü hissettirilmeye çalışılıyor. Van Gogh sofranın biraz uzağında, o odanın içinde, karanlıkta oturup bu insanların karınlarını doyurmasını izlememizi, o anı hissetmemizi istiyor.

Figürler

Figürleri ve mekanı oluşturan konturları takip etmek imkansız. Bu da duygunun ve içimizdeki kargaşanın açığa çıkmasını sağlıyor. Van Gogh, ağabeyi Theo’ya yazdığı bir mektupta bu resim için şöyle yazmakta ”Elleriyle toprağı kazan bu insanları, patateslerini yerken gösterdim. Böylece bu resim, elle çalışmayı, bu insanların yediklerini namuslarıyla kazandıklarını özetler…”

İLGİLİ: Yıldızlı Gece : Vincent Willem Van Gogh

Resimde koyu toprak tonları ve güçlü gölgeler kullanarak ifadeyi güçlendirmiştir. Figürlerin vücutlarında görülen hantal oranlar, tüm figürlerin yorgunluktan hareketsiz kaldığını vurgulamaktadır. Eserde yine Millet’in ciddi etkileri görülmektedir.

Van Gogh’un köylü karakter çalışmalarından ve Patates Yiyenler adlı eserinden bahsetmeye çalıştım. Umarım beğenirsiniz. Okuduğunuz için teşekkür ederim. Sanatla kalın.

Kaynaklar;

Van Gogh ”Paintings and Drawings” The Metropolitan Museum Of Art.

YKY Yayınları ”Van Gogh”

E.H Gombrich ”Sanatın Öyküsü”

Dr.Kültegin Ögel ”Hüznün ve Tutkunun Öyküsü Vincen Van Gogh Psikobiyografik bir Derleme”

Modern Sanat Akımları Ders Notlarım

Görseller;

www.vangoghmuseum.nl