Vikingler – Tarihi, Kültürleri, Dizi ve Kemiksiz İvar

Viking Tarihi

7. yüzyılın son demlerine doğru bir anda ortaya çıktılar. Nereden geldiklerini ve kim olduklarını kimse bilmiyordu. Hepsi iri, güçlü ve sert savaşçılardı. Yaşadıkları yerdeki soğuk iklim koşulları nedeniyle tarım yapamayan Vikingler uzun yıllar boyunca İskandinavya’da buzullar içinde uyuyan canavarlar gibi saklandılar.

Denize açılarak köyleri ve küçük kasabaları yağmaladılar. Ancak bir gün bir şekilde İngiltere’ye gelme yolunu buldular. Ya tesadüfen ya da Vikingler dizisinde seyrettiğimiz gibi onlara birisi zengin toprakların nerede olduğunu gösterdi ve yolu tarif etti.

8.yüzyılın sonlarına doğru İngiltere artık yeterli gelmedi ve 11. yüzyılın sonuna kadar Amerika’da dahil olmak üzere, Rusya, Akdeniz, İslam ülkeleri ve Bizans’a kadar yayıldılar. Danlar adıyla bilinen ve genellikle İsveç ve Norveçlilerden oluşan Viking toplulukları İngiltere ve Fransa’ya düzenledikleri seferlerle ve burada kurdukları koloniler ile dönemi toplumsal ve siyasal olarak derinden etkilemişlerdir.

Yıl 860’ı gösterdiğinde Vikingler Bizans’a kadar ulaşmışlardı. Hatta Ayasofya’da Güney galerinin orta kısmında Vikinglerden kalma bir yazı bulundu. Buraya paralı askerlik yapmaya gelen bir Viking’in bu yazıyı yazdığı düşünülüyor. 9. yüzyıla tarihlenen bu yazıda ”Halvdan Buradaydı” yazıyor. Arapça metinler incelendiğinde ise uzun yüzyıllar Viking isminin defalarca geçtiği görülmektedir.

Ayasofya’da Viking Yazısı

Tarihte yapıldığı bilinen ilk Viking akını ise 789 yılında Portland’a yapılmıştır. Bu akının 3 gemi ile yapıldığı kaydedilmiştir. İkinci Viking akını ise İngiltere Krallıklarına ve halka dehşet veren ünlü Viking akınıdır.

Bu akın ”Vikingler” dizisinin 1. sezon ikinci bölümünde de güzel bir şekilde izleyiciye aktarılmıştır. Akının bu kadar ün yapmasının sebebi ise Lindisfarne Priory’ de bir Manastır’a yapılmış olması ve içinde ki çoğu keşişin öldürülüp bir kısmının da esir olarak alınmasıdır.

Vikingler Dizisi

Vikinglerin bu kadar uzaklara gitmesini sağlayan şey ise elbette tasarım harikası olan gemileridir. Eni dar, boyu uzun ve draftı özel olarak tasarlanmış gemileri sayesinde her türlü güçlü akıntıda, denizde ve nehirde gidebiliyorlardı. Ayrıca demir atmak zorunda kalmadan rahatlıkla hemen her türlü sahilde gemilerini karaya çıkarabiliyorlardı.

Oseberg Gemisi – Viking Gemi Müzesi, Oslo Üniversitesi

İlk dönem Viking akınları toprak kazanmak için yapılmıyordu. Kendi çorak topraklarında ekip biçemeyen Vikinglerin buna göre şekillenmiş zorlu hayat şartları hem karakterlerine hem de geleneklerine yansımıştır. Her anlamda sert, savaşçı ve acımasız bir toplumdur. Seferlerinin amacı gümüş, altın ve her türlü yağmadır.

Basit bir vur-kaç oyunu olan bu akınlarda alabildiklerini alır, öldürebildiklerini öldürür ve evlerine dönerler. Ancak daha sonra işi iyice abartarak İngiltere’ye yerleşim kurmaya çalışmışlar hatta İngiltere’nin en güçlü ordularını yenmeyi başarmışlardır.

Viking Kültürü – Ragnar ve Ivar

Vikingler en cesur ve güçlü saldırılarını ise Kemiksiz İvar’ın önderliğinde Halfdan ve Ubbe ile yapmışlardır. Northombria Kralı Ella bu sefer sonrasında Kemiksiz İvar tarafından ”Kan Kartalı” yapılarak öldürülmüştür. Kan Kartalı Viking kültüründeki korkunç bir işkencedir. Ragnar’ı her ne kadar sevsek de aslında tarihte onun hakkında çok az bilgiye sahibiz. Asıl ünlü Viking komutanı tarihe ”İvar The Boneless” yani ”Kemiksiz İvar” olarak geçer.

Vikings – İvar the Boneless

İvar Ragnarsson’a bacaklarını kullanamadığından ya da kısır olduğundan böyle denmektedir. Bacaklarını kullanamadığını yine İngiliz kaynaklarından biliyoruz. Ancak savaşlara atlı araba üzerinde katıldığını ve çok iyi okçu olduğunu yazan metinler ve resimler bulunmaktadır.

Ayrıca kendisinin en sevilen Viking Kralı olduğu bilinmektedir. Ragnar Lodbrok’un oğlu Ivar Ragnarsson asıl ismidir. Normalde sakat insanlara acımasız davranan Viking toplumu İvar konusunda çok fanatiktir. Vücut olarak yetersiz olmasına rağmen zeka yönünden bütün kardeşlerinden üstündür.

Acımasızlığı ve kesin kararları ile Ragnar oğulları içinde Viking toplumunun en sevilen lideri haline gelir. Ayrıca Dublin Kralı olarak da bilinir. İvar Avrupa toplumuna dehşet veren bir isimdir. Vikingler ona Kemiksiz İvar derken İngilizler ise Kanlı İvar demeyi tercih etmişlerdir.

Sarışın, uzun boylu, iyi görünümlü ve çok zeki olduğuna dair kaynaklar vardır. Ancak İvar’ın nasıl öldüğü ise belirsizdir. Bazı kaynaklarda 870 bazılarında ise 873 yılında öldüğü yazmaktadır.

Kaynakların bazıları ölüm sebebi vermezken bazıları ise hastalıktan ötürü öldüğünü yazarlar. Vikingler herhangi bir yazılı geleneğinin olmaması sebebiyle kültürlerini takip etmemizi ve tarihlerini öğrenmemizi ne yazık ki engellemiştir.

Vikingler Dizisi

Ragnar ise popüler kültürde Travis Fimmel’dan olsa gerek en merak edilen Viking kralıdır. Hakkında ne yazık ki çok az şey biliniyor. Fransa ve İngiltere topraklarına cesur akınlar yaptığını biliyoruz. Danimarka’da ve İsveç’de Kral olduğunu da biliyoruz.

Vikingler Dizisi – Travis Fimmel ( Ragnar )

Ancak gençliğine, nereli olduğuna ve kimin oğlu olduğuna dair bir bilgi yok. Lagertha ve Aslaug adında iki savaşçı kadın ile evlenmiş. Aslaug dizide savaşçı bir karakter değil ama tarihte savaşçı bir figürdür. Ayrıca dizide gördüğümüz Rollo ise kardeşi değildir. Hatta bir kardeşi olduğu bile bilinmiyor. Hakkında kesin olarak bilinen bir iki şey var.

Bunlardan biri 5000 kişilik bir orduyla Fransa’nın içine akın yaptığı ve İngiltere’de Kral Ella tarafından yılanlarla dolu bir çukura atılarak öldüğüdür. Bazı kaynaklar ise Ragnar’ın köpekler tarafından parçalandığını söyler.

Ragnar aynen dizide olduğu gibi yılanlı çukura atılmadan önce meşhur bir ölüm türküsü okumuştur; ”Odin’in benim için şölen masasını hazırladığını bilmek çok güzel. Yakında kıvrık boynuzlardan şarap içeceğim. Odin’in Valhalla’sına gelen bir savaşçı şikayet etmez. Onun yanına ağzımda korku sözleriyle girmeyeceğim. Aesir beni karşılayacak. Ölüm yas olmadan gelecek. Ben de gitmek için sabırsızlanıyorum. Disir artık beni eve götür, Odin’in gönderdiği Valkürler. Aesir ile onur duyarak içkimizi yudumlayalım. Ömrümün günleri sona eriyor. Ölürken mutluyum ”

Vikingler popüler kültüre çok şey kazandırmışlardır. Yüzüklerin Efendisi romanı büyük oranda Vikinglerin İskandinav Mitolojisinden etkilenerek kaleme alınmıştır. Günümüzde çoğu fantastik film ve roman, içerisinde İskandinav mitolojisine ait pek çok unsur barındırır.

İLGİLİ : İskandinav Mitolojisi – Yaratılış, Tanrılar ve Ragnarok

Mesela Thor’un çekicini döven cücelerin demircilik ve madencilikle uğraşmaları Yüzüklerin efendisinde Moria madenlerini oyan cüceler ile benzerlik gösterir. Aynı zamanda popüler kültürde Thor oldukça sevilen bir süper kahraman şekline girmiştir.

Vikingler pek çok sagaya ve efsaneye konu oldular. Yaşadıkları dönemi derinden etkilediler ve kendileri çizmeseler bile vikingler kültürüne dair minyatürlerin çizilmesine, kayıtların tutulmasına neden oldular. Vikingler ile ilgili Sanat Tarihini ilgilendiren kısımlar özellikle Mitolojilerinde yer alan sembolleridir. Oldukça güzel ve etkileyici motiflere ve kurgulara sahiptirler. Hayal güçleri de takdir edilesidir. Çünkü İskandinav mitolojisi oldukça detaylıdır.

Genel hatlarıyla Viking tarihi ve kültürlerinden bahsetmeye çalıştım umarım beğenirsiniz.

Okuduğunuz için teşekkürler 🙂

Görseller;

Vikings Ship Museum

Vikings Dizisi